Huyện Phù Cát có 18 xã, thị trấn thì có đến 12 xã nằm dọc theo núi Bà, gồm: Cát Hanh, Cát Tài, Cát Minh, Cát Khánh, Cát Thành, Cát Hải, Cát Tiến, Cát Chánh, Cát Hưng, Cát Nhơn, Cát Tường và Cát Trinh.

 

Căn cứ địa cách mạng

Núi Bà là dãy núi gồm 66 đỉnh cao thấp khác nhau, uốn lượn đan xen gấp nếp của các mạch dãy Trường Sơn đâm ra biển Đông; nằm về phía Đông - Nam huyện Phù Cát, có tổng diện tích khoảng 40km2. Với địa hình hiểm trở nên ngay trong kháng chiến chống Pháp, hầu hết các cơ sở cách mạng của tỉnh đóng ở núi Bà. Suốt kháng chiến chống Mỹ, căn cứ Núi Bà ngày càng được củng cố vững chắc, trở thành chỗ dựa cho lực lượng cách mạng của tỉnh, cũng như các huyện Tuy Phước, An Nhơn, Phù Cát và Quy Nhơn.

Theo cụ Nguyễn Bá Phương (85 tuổi, ở thôn Hòa Hiệp, xã Cát Tài), từng tham gia hoạt động cách mạng từ năm 1960 đến ngày giải phóng, tháng 9.1966, địch huy động một lực lượng lớn gồm sư đoàn “Mãnh hổ”, một bộ phận sư đoàn Bạch Mã (Nam Triều Tiên), 1 lữ đoàn không vận Mỹ và 2 trung đoàn của Sư đoàn 22 ngụy mở cuộc càn quét vào khu vực núi Bà nhằm tiêu diệt căn cứ này. Trước khi tiến công vào căn cứ núi Bà, địch rải quân càn vào các khu vực xung quanh, từ Mỹ Chánh, Mỹ Tài (Phù Mỹ), Cát Tài, Cát Minh, Cát Khánh (Phù Cát), đến Phước Hiệp, Phước Hòa, Phước Thắng, Phước Quang (Tuy Phước)... một cách khốc liệt, mục đích dồn cán bộ, du kích các vùng trên vào khu vực núi Bà để tiêu diệt. Sau đó, chúng dùng trực thăng thả dây thép gai xung quanh núi, kết hợp với bao vây bằng bộ binh, cơ giới từ bốn phía. Dù ta bị thiệt hại nặng sau các trận càn quét của địch nhưng các căn cứ cách mạng ở núi Bà vẫn không thể nào bị tiêu diệt. Và những địa danh trên núi Bà như Khu 10, Trạm xá Khu Đông, đồi Búp Sen, Vĩnh Hội, Hố Nhảy, hang Động Rừng, Sơn Rái... là những nơi ghi dấu ấn không bao giờ quên trong kháng chiến chống Mỹ.

Ông Nguyễn Ngọc Hùng (64 tuổi, ở thôn Mỹ Long, xã Cát Hưng), tham gia du kích xã từ năm 1973-1975, khẳng định: “Chính từ các căn cứ dọc núi Bà mà lực lượng cách mạng được tập hợp ngày càng lớn mạnh, tổ chức các đợt tiến công tiêu diệt địch giải phóng các xã, huyện Phù Cát và các huyện lân cận, góp phần giải phóng Bình Định vào ngày 31.3.1975”.